Pelmolen Ter Horst
Sinds 1752
Introductie
Welkom bij Pelmolen Ter Horst. Op deze site vindt u alle praktische gegevens over de molen. Wilt u de Pelmolen bezoeken? U bent van harte welkom!
In Twente, net buiten Rijssen, aan de rivier de Regge staat een achtkantige stellingmolen op schuur De Pelmolen. Jan ter Horst heeft in 1752 de molen gebouwd. De Pelmolen werd een van de drie belangrijkste industriemolens van Twente.
Op de begane grond in de olieslagerij maakten de molenaars olie van kool- en lijnzaad. Bij gunstige harde wind maakten ze op de derde verdieping in de pellerij gort van gerst. De molen had een gunstige ligging aan de rivier en aan het doorgaande karrenpad. Daardoor kon de Pelmolen producten aan heel oost-Nederland én tot Groningen aanleveren.
In 1913 werd de productie stilgelegd. Een van de nazaten, Hein ter Horst, richtte in 1973 de Stichting Pelmolen Ter Horst op. De molen werd volledig gerestaureerd en ging op 16 oktober 1975 weer open voor publiek. Twente, maar ook Nederland, is weer een unieke industriemolen rijker.
Het stichtingsbestuur heeft momenteel vijf leden waaronder twee nazaten van Ter Horst. De molenaars, ondersteund door de vele vrijwillige molenaars, onderhouden en werken met de molen.
Bij gunstige wind kunt u de olieslagerij volop in werking zien. U ziet het productieproces, hoe de kracht van de wind de tandwielen laat draaien om olie met hoge druk uit het lijnzaad te slaan. De geur van warm lijnzaad komt u bij binnenkomst tegemoet.
Culturele ANBI
Stichting Pelmolen Ter Horst is een culturele algemeen nut beogende instelling (ANBI). Voor donateurs van culturele ANBI’s geldt een extra giftenaftrek. Particulieren mogen in hun aangifte inkomstenbelasting een gift aan een culturele ANBI vermenigvuldigen met 1,25 en als gift aftrekken. Ondernemingen die onder de vennootschapsbelasting vallen, mogen 1,5 keer het bedrag van een dergelijke gift aftrekken in de aangifte vennootschapsbelasting. Zie deze link.
Word “vriend van” de Pelmolen te Rijssen! Klik op deze link voor het donatieformulier.
Klik op het Pdf-logo voor het financieel jaaroverzicht 2023. 
Klik op het Pdf-logo voor onze privacyverklaring.
De Pelmolen Ter Horst is onder andere onderdeel van het cultuurhistorisch verband De Kooperaatsie in Rijssen en van het Duits-Nederlands EuregioNetwerk Industriecultuur:.
Olieslaan
Het oude ambacht Olieslaan is op 19 april 2024 bijgeschreven in de inventaris van het Immaterieel Erfgoed Nederland. Deze bijschrijving zal ervoor zorgen dat het ambacht niet verloren gaat in de toekomst. In deze video kunt u zien hoe het olieslaan bij Pelmolen Ter Horst in zijn werk gaat. Zie ook de website Oliemolens.nl.
Onderstaande promotievideo, een samenwerking van Stichting Pelmolen Ter Horst en De Regionale Stichting Enterse Zomp, is mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van de gemeente Rijssen-Holten en de Cultuur Advies Raad.
Gelegen aan de rivier De Regge
Geschiedenis
Een kort overzicht
| In 1752 bouwde Jan ter Horst, de toenmalige burgemeester van Rijssen, naast de rivier de Regge een olie- en pelmolen. |  |
De romp van de molen is afkomstig van een watermolen uit de Beemster. Het onderstel is gebouwd met balken van een oud klooster of kerk uit Westfalen. Het eikenhout voor de betimmering kwam uit Wierden, een naastgelegen dorp. |  |
| De Pelmolen groeide uit tot een van de drie industriemolens van Twente. Oliehoudende gewassen werden vanuit heel oost-Nederland naar de molen vervoerd en verwerkt tot olie, koeken en meel. Gerst werd ontvliest/gepeld tot gort. |  |
Door de industriële revolutie en de nieuwe waterbeheersing van de Regge kwam de molen in 1913 stil te staan. |  |
| Na jaren van stilstand groeide het besef van historische waarde van deze unieke olie- en pelmolen. |  |
In 1975 werd de gerestaureerde molen geopend voor publiek. Stichting Pelmolen Ter Horst zorgt ervoor dat de molen in topconditie én draaiende wordt gehouden. |  |
