Deze leerlijn maakt de cultuurhistorie van het leven op en langs de rivier de Regge zichtbaar en
beleefbaar. Voor alle leerjaren in het basisonderwijs zijn unieke onderwerpen geselecteerd. Het zijn de
onderwerpen die bepalend zijn voor de Regge-stad Rijssen en waarmee leerlingen leren over de
cultuurhistorische waarden in hun eigen omgeving. De gehanteerde didactiek brengt eenheid in de
manier van leren over de cultuurhistorie langs de Regge.
Door de leerlijn te implementeren op school en een duurzame samenwerking met de erfgoedinstellingen
aan te gaan, komen alle leerlingen van groep 1 t/m 8 structureel in aanraking met het lokale erfgoed en
de bijbehorende verhalen. Ze leren de historische gebruiken en locaties in de eigen stad stapsgewijs
waarnemen, herkennen, verklaren en waarderen.
De leerlijn is zo ontwikkeld dat er ook veel ruimte is voor eigen inbreng in het samenstellen van
bijvoorbeeld een projectweek of -periode. U kunt met behulp van de handleiding en aanwijzingen het
programma op maat maken voor uw eigen school, zie http://erfgoedrijssenholten.nl/educatie1
Vier verwerkingsopdrachten na het bezoek: een techniek-, teken-, taal- of muziekopdracht.
Voorbeeld: het moment dat de leerlingen op de stelling van de Pelmolen staan voelen zij de wind, het schudden van de romp als de molen wind vangt en het suizen van de voorbijkomende wieken. Dit is het ideale moment om ze inspiratie op te laten doen en na te laten denken over hoe je wind kunt omzetten in beweging.
De molenaar legt uit hoe de wieken zijn opgebouwd, met aspecten als symmetrisch, de kleine draaiing in de wiek, de zeeg en het uitbalanceren van de wieken.
De leerlingen gaan op school zelf windbladen maken voor een molen;
Onderzoekend Ontwerpend Leren vanuit de vakken techniek en rekenen.
De Pelmolen heeft molenstandaards pakketten te leen.
De molen heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van onze samenleving. Met de lessen op deze website kunnen de leerlingen op een boeiende manier meer leren over de verschillende soorten molens in Nederland.
Wetenschap- en techniekonderwijs houdt de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen springlevend en doet een sterk beroep op de 21ste eeuwse vaardigheden. Zoals samenwerken, creativiteit en communiceren, probleemoplossend vermogen, en zelfstandig en kritisch denken. Dat is al reden genoeg om met W&T aan de slag te gaan.
Het herleiden van woorden en uitdrukkingen naar de oorspronkelijke betekenis kan een
boeiende bezigheid zijn. In de loop der jaren heb ik van verschillende woorden en
uitdrukkingen gehoord (en geloofd) dat zij uit de oliemolenwereld afkomstig zouden zijn. De
verklaringen leken mij plausibel maar na een beperkt onderzoek is gebleken dat het toch niet
allemaal klopt wat er verteld wordt.
Allereerst de herkomst van het woord oliedom. De verklaring die ik heb gehoord (en die ik
ook met graagte heb gedeeld met bezoekers) is dat het woord daadwerkelijk uit de oliemolen
afkomstig is. Dat zat zo: jonge jongens kwamen op hun tiende of twaalfde levensjaar in de
molen te werken. Het gaat hierbij natuurlijk over industrie-oliemolens met vaak twee of meer
persen. Door het voortdurende lawaai raakten deze jongens al vrij snel doof. Derhalve kregen
ze moeite met leren en communiceren. Ze bleven voor de rest van hun leven steken op het
niveau van een tien of twaalf jarenjarige en werden daarom oliedom genoemd.
Een andere verklaring is dat de olieslagers -die uiteraard veel aan doofheid leden- niet of
minder snel
reageerden op andere mensen. Het is een bekend gegeven dat dove mensen nog wel eens voor dom
worden versleten terwijl er niets aan hun verstandelijke vermogens mankeert.
Iets aan de kaak stellen.
De buul met lijnkoek wordt op een houten steun gezet, die de kaak heet; vandaar: aan de kaak stellen (hierbij komt de koek 'aan het licht').
Benen als stampers.
Dikke, ongewoon gevormde kuiten.
Dat loopt spaak
Het loopt mis.
Over schel haaien (heien)
Overdrevenheid, te veel. Ondanks dat het schellenrad heeft gewaarschuwd, toch door heien.
Geld op slop nemen
Geen wind geen loon, maar voorschot
Heidoof
het heien en stampen levert gehoorproblemen op
Oliedom:
eenmaal heidoof dan hoorde je niet alles, ook geen vragen.
Pellerij
Het is tegen ’t blik op (of aan)
Als de zaken er slecht voorstaan
De boel loopt in ’t gort
Het gaat verkeerd
Te gortig zijn
Te duur.
Algemeen
Voor de prins draaien
Alleen de wieken draaien
Voor de wind gaan
Een voorspoedige periode
Die in de molen komt, wordt licht bestoven
beïnvloeding door de mens en omgeving waarmee je omgaat.
Die eerst komt, eerst maalt
De eerste geniet voorrang
